Οι νυχτερίδες έχουν αποκτήσει κακή φήμη. Μύθοι, λαϊκές παραδόσεις και αρνητική κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης έχουν κάνει πολλούς να τις συνδέουν με βρικόλακες ή να τις κατηγορούν για ξεσπάσματα ασθενειών. Όμως, οι πληθυσμοί νυχτερίδων σε όλο τον κόσμο μειώνονται, και χωρίς αυτές, τα οικοσυστήματα χάνουν σημαντικά οφέλη, όπως ο έλεγχος επιβλαβών εντόμων, η επικονίαση και η διασπορά σπόρων.
Μέσα από την εκπαίδευση, την έρευνα και την υπεράσπιση, ο Ροδρίγο Μεδεγίν, καθηγητής οικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μεξικού, έχει αφιερώσει τη ζωή του στο να αλλάξει την εικόνα που έχει ο κόσμος για αυτά τα ζώα.
Το πάθος του για τις νυχτερίδες ξεκίνησε όταν ήταν 13 ετών, τη στιγμή που κράτησε μία στα χέρια του για πρώτη φορά. «Εκείνη τη στιγμή αποφάσισα να αφιερώσω τη ζωή μου στη μελέτη και την προστασία τους», λέει. Από τότε, οι σπηλιές έγιναν ο αγαπημένος του τόπος.
«Η ηρεμία, το σκοτάδι, η σιωπή — εκτός από τις φωνές των νυχτερίδων. Νιώθω χαλάρωση μέσα σε μια σπηλιά και προσπαθώ να μεταδώσω αυτό το συναίσθημα σε όσους με συνοδεύουν», εξηγεί ο Μεδεγίν, ο οποίος συμμετέχει στην πρωτοβουλία Rolex Perpetual Planet και έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία για το έργο του. Είναι επίσης ιδρυτής του Δικτύου για τη Διατήρηση των Νυχτερίδων στη Λατινική Αμερική και της οργάνωσης Global South Bats, ένα διεθνές δίκτυο επιστημόνων που ασχολούνται με τις νυχτερίδες.
Υπάρχουν πάνω από 1.400 είδη νυχτερίδων, που αποτελούν περίπου το ένα πέμπτο όλων των γνωστών θηλαστικών στον κόσμο. Είναι τα μόνα θηλαστικά που μπορούν να πετούν ενεργά (όχι απλώς να αιωρούνται), γεγονός που τους επέτρεψε να εξαπλωθούν σε όλο τον πλανήτη. Χρησιμοποιούν εξαιρετικά ανεπτυγμένο ηχοεντοπισμό για να προσανατολίζονται και να βρίσκουν την τροφή τους τη νύχτα — μερικά είδη μπορούν να ανιχνεύουν αντικείμενα μικρότερα από ανθρώπινη τρίχα.
Αν και κάποιες νυχτερίδες μπορούν να ζήσουν πάνω από 30 χρόνια, αναπαράγονται με αργούς ρυθμούς — συνήθως ένα μικρό κάθε χρόνο — γεγονός που δυσκολεύει την ανάκαμψη των πληθυσμών τους όταν μειώνονται.
«Είναι πολύ μυστηριώδη πλάσματα. Πολλοί τις φοβούνται, τις διώκουν ή τις απεχθάνονται. Είναι ίσως τα πιο άδικα κακομεταχειρισμένα ζώα στον πλανήτη», λέει ο Μεδεγίν.
Στη Δυτική κουλτούρα, οι νυχτερίδες έχουν συσχετιστεί με το κακό και το σκοτάδι, κυρίως λόγω της σύνδεσής τους με τους βρικόλακες και το υπερφυσικό. Στην Ευρώπη της χριστιανικής παράδοσης, η νυχτερίδα συμβολίζει τον διάβολο, τα κακά πνεύματα και τις μάγισσες.
Αντίθετα, οι ανατολικές κουλτούρες τις βλέπουν πιο θετικά. Για παράδειγμα, στην κινεζική παράδοση, θεωρούνται σύμβολα τύχης και ευτυχίας. Ωστόσο, η εικόνα τους επιδεινώθηκε με την εμφάνιση της πανδημίας του Covid-19, καθώς κάποιοι πιστεύουν ότι ο ιός προήλθε από νυχτερίδες, οδηγώντας σε αυξημένο φόβο και αρνητισμό απέναντί τους. «Οι νυχτερίδες δεν έχουν περισσότερες ασθένειες από έναν σκύλο ή μια γάτα. Αυτό έχει διαστρεβλωθεί τρομερά», εξηγεί ο Μεδεγίν.
Μία από τις σημαντικότερες υπηρεσίες που προσφέρουν είναι ο έλεγχος των εντόμων. Ο Μεδεγίν επισημαίνει ότι ένα μόνο είδος νυχτερίδας στα βόρεια σύνορα του Μεξικού αριθμεί έως και 30 εκατομμύρια άτομα, τα οποία καταναλώνουν περίπου 300 τόνους εντόμων κάθε νύχτα. Αλλά οι νυχτερίδες κάνουν πολλά περισσότερα από το να ελέγχουν τα έντομα. Οι καρποφάγες νυχτερίδες παίζουν κρίσιμο ρόλο στη διασπορά σπόρων, καθώς ταξιδεύουν σε μεγάλες αποστάσεις αναζητώντας τροφή.
«Με το να αφήνουν σπόρους μακριά από το μητρικό δέντρο, συμβάλλουν στην αναγέννηση των δασών, στη διατήρηση της ποικιλομορφίας των φυτών και στη στήριξη των κύκλων ζωής αμέτρητων άλλων οργανισμών. Η αποκατάσταση των δασών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις νυχτερίδες», λέει. Οι νυχτερίδες είναι επίσης σημαντικοί επικονιαστές για πολλά φυτά, όπως η αγαύη, το φυτό από το οποίο φτιάχνεται η τεκίλα.
Παρά τον κρίσιμο ρόλο τους, οι νυχτερίδες παγκοσμίως αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές, κυρίως λόγω ανθρώπινης δραστηριότητας. Η απώλεια οικοτόπων, οι ανεμογεννήτριες, τα φυτοφάρμακα και – πιο πρόσφατα – η ασθένεια white nose syndrome (σύνδρομο της λευκής μύτης) έχουν προκαλέσει τεράστια μείωση στους πληθυσμούς. Πολλά είδη πλέον θεωρούνται απειλούμενα. «Φανταστείτε τι θα συνέβαινε αν χάναμε όλες τις νυχτερίδες από τη μια μέρα στην άλλη», λέει ο Μεδεγίν. «Χωρίς αυτές, οι καλλιέργειες θα καταστρέφονταν από τα έντομα, και οι πληθυσμοί κουνουπιών θα εκτοξεύονταν, αλλάζοντας δραστικά τη ζωή μας».
Έχει αφοσιωθεί στο να πείσει τον κόσμο ότι οι νυχτερίδες είναι απαραίτητες για την καθημερινή μας ευημερία και πιστεύει ότι η ενημέρωση μπορεί να μεταμορφώσει τον φόβο σε ενδιαφέρον. Μέσα από πρωτοβουλίες όπως η καλλιέργεια αγαύης φιλική προς τις νυχτερίδες, η παρακολούθηση μεταναστευτικών διαδρομών και διεθνή δίκτυα προστασίας, εργάζεται για να διασφαλίσει το μέλλον των νυχτερίδων και να τονίσει τη συμβολή τους στην επικονίαση, την καταπολέμηση εντόμων και τη γενικότερη υγεία των οικοσυστημάτων.
«Δίνω στους ανθρώπους γεγονότα, εικόνες, αποδείξεις — και αυτομάτως ερωτεύονται τις νυχτερίδες», λέει. «Στην εμπειρία μου, όποιος έρχεται σε επαφή με τις νυχτερίδες, κρατά αυτή την επαφή και τη διευρύνει». «Αν υπάρχει κάποιος που ακόμη φοβάται τις νυχτερίδες, θα ήθελα να τον προσκαλέσω να μάθει λίγα περισσότερα», προσθέτει. «Θα σας κλέψουν την καρδιά».
ΠΗΓΗ: tanea.gr
The post Ο «άνθρωπος – νυχτερίδα» του Μεξικό αγωνίζεται για τα πιο αδικημένα ζώα του πλανήτη appeared first on SciNews.eu.
