Με τους κανόνες των κρατικών ενισχύσεων θα πρέπει να συνάδει η φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών παραγωγής και προμήθειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).
Τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια που θα πρέπει να πληρούνται για την εφαρμογή της φορολογίας στα υπερκέρδη εταιρειών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που προβλέπει πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ, καταγράφει σε επιστολή της η Έφορος Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων, Στέλλα Μιχαηλίδου.
Η κ. Μιχαηλίδου αναφέρει, ότι τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μεν ελεύθερα στη διαμόρφωση της φορολογικής πολιτικής που επιθυμούν να χαράξουν, όμως δεν πρέπει να θεσπίζουν ή να διατηρούν νομοθεσία που συνεπάγεται μη συμβιβάσιμη κρατική ενίσχυση ή διακρίσεις που είναι αντίθετες προς τις θεμελιώδεις ελευθερίες.
Πιο αναλυτικά αναφέρει ότι, παρά το γεγονός ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι ελεύθερα να υιοθετούν την οικονομική πολιτική που κρίνουν καταλληλότερη και ειδικότερα να αποφασίζουν για την πλέον πρόσφορη κατανομή βάρους μεταξύ των διαφόρων συντελεστών παραγωγής, θα πρέπει να μεριμνούν πώς αυτή θα διαμορφωθεί και θα εφαρμοστεί το πλαίσιο της προτεινόμενης φορολόγησης, ούτως ώστε να συνάδει με τους κανόνες των κρατικών ενισχύσεων, ως έχουν ερμηνευτεί και από τα δικαστήρια.
Η κ. Μιχαηλίδου τονίζει περαιτέρω, πως τα κράτη πρέπει να μεριμνούν ιδιαίτερα, ότι εξυπηρετείται το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, δηλαδή ότι αυτό είναι δίκαιο και ανάλογο της περίπτωσης και χωρίς να δημιουργούνται διακρίσεις.
Επίσης, υποδεικνύει ότι η συγκεκριμένη πολιτική θα πρέπει να γίνει εφαρμόζοντας μια διάφανη διαδικασία, η οποία θα πρέπει να αποτρέπει την δημιουργία καθεστώτος αντιδράσεων σε επίπεδο προσφυγών στη δικαιοσύνη από τους επηρεαζόμενους, ή άλλως πως, που τελικά θα επιφέρει αρνητικές συνέπειες γενικότερα στη οικονομική σφαίρα και ειδικότερα στα εισοδήματα του κράτους με αποτέλεσμα την απώλεια κρατικών πόρων.
Πράσινο από ΕΕ για φορολόγηση υπερκερδών
Στην επιστολή της, η κ. Μιχαηλίδου αναφέρει ότι τον Μάρτιο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέστησε στα κράτη μέλη να επιβάλλουν προσωρινούς φόρους απροσδόκητων κερδών σε όλους τους παρόχους ενέργειας στην ανακοίνωση της REPowerEU υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Συγκεκριμένα ότι, τα μέτρα αυτά πως θα πρέπει να είναι τεχνολογικά ουδέτερα, να μην είναι αναδρομικά και να είναι σχεδιασμένα με τρόπο που να μην επηρεάζει τις τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας ή τις μακροπρόθεσμες τάσεις των τιμών.
Επίσης, σημειώνει ότι τον Οκτώβριο του 2022 το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησε να επιβληθεί ένας πανευρωπαϊκός φόρος απροσδόκητων κερδών ή συνεισφορά αλληλεγγύης στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων αν και με διαφορετικό σχεδιασμό από τις συστάσεις της Επιτροπής.
Πρόσθεσε ότι ταυτόχρονα τέθηκε ένα ανώτατο όριο στα έσοδα της αγοράς για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιούν τεχνολογίες υποπεριθωρίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας όπως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πυρηνικά και λιγνίτη.
Εφάρμοσαν μέτρα 23 κράτη μέλη της ΕΕ
Ενημερώνει ότι, μεταξύ 2022 και 2023, συνολικά 15 από τα 27 κράτη μέλη εφάρμοσαν την εισφορά αλληλεγγύης, ενώ οκτώ υιοθέτησαν ένα ισοδύναμο εθνικό μέτρο, σε αντίθεση με την Κύπρο, η οποία δεν ενέκρινε ποτέ κάποιο σχετικό μέτρο μέχρι σήμερα.
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στα σημαντικά ποσά που εισέπραξε από την φορολόγηση των εταιρειών ΑΠΕ, αλλά και στην προσφυγή στην δικαιοσύνη παραγωγών ΑΠΕ για την προτεινόμενη φορολόγηση, θέτοντας το ζήτημα σε αμφισβήτηση σε ότι αφορά το ζήτημα της μεθοδολογίας υπολογισμού του ποσού του φόρου.
Αστάθεια και κίνδυνος για επενδύσεις
Επισημαίνει εντούτοις, ότι αριθμός εταιρειών προχώρησαν στο πάγωμα επενδύσεων, αφότου αξιολόγησαν την σχέση μεταξύ φορολογίας και ενεργειακής απόδοσης, ενώ κάνει και αναφορά σε δήλωση εκπροσώπου της ΒΡ πως «οι απροσδόκητοι φόροι υπομονεύουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών».
Η κ. Μιχαηλίδου υπογραμμίζει ότι οι συνεχείς αναθεωρήσεις των φορολογικών συντελεστών δημιουργούν αστάθεια, εμποδίζοντας τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, αναφέροντας πως η εμπορική ένωση Offshore Energies UK εκτίμησε ότι το EPL θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση 80% των επενδύσεων στη περιοχή έως το 2029 θέτοντας σε κίνδυνο 35000 θέσεις εργασίας.
Προσθέτει ότι η ίδια ανησυχία εκφράστηκε και στη Γερμανία, όπου σημαντικοί παράγοντες όπως ο Wintershall Dea προειδοποίησαν ότι η επιβολή του φόρου θα μπορούσε να επιταχύνει τη μετεγκατάσταση των επενδύσεων σε περιοχές με ευνοϊκότερες δημοσιονομικές συνθήκες.
Σκοπός της φορολογίας
Όσον αφορά την ουσία του θέματος, η κ. Μιχαηλίδου αναφέρει ότι ένας περιορισμός της εφαρμογής ενός φορολογικού πλεονεκτήματος, μπορεί να γίνει δεκτός μόνον αν επιδιώκει θεμιτό σκοπό σύμφωνο με τη Συνθήκη και δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους γενικού συμφέροντος.
Επιπλέον υποδεικνύει πως θα έπρεπε, σε μια τέτοια περίπτωση, ο περιορισμός να είναι κατάλληλος για τη διασφάλιση της επιτεύξεως του οικείου σκοπού και να μην υπερβαίνει το αναγκαίο για την επίτευξη του σκοπού αυτού μέτρο.
Η κ. Μιχαηλίδου αναφέρει ότι με βάση την νομολογία των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων, σημαντικό είναι να καθοριστεί ποιος είναι ο σκοπός της φορολογίας και να εξεταστεί εάν αυτή τελικά η φορολογία εξυπηρετεί τον επιδιωκόμενο σκοπό και ταυτόχρονα με ποιο τρόπο και μεθοδολογία θα εφαρμοστεί για να εξυπηρετεί τον σκοπό της φορολόγησης
«Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι αυτό, έγκειται στο γεγονός ότι, η φορολογική επιβάρυνση πρέπει να είναι ανάλογη προς τον επιδιωκόμενο σκοπό και να συμβάλει στην επίτευξη του και αυτή πρέπει να είναι δίκαια, διαφανής, χωρίς διακρίσεις και να επιτυγχάνει τον σκοπό με τον ίδιο τρόπο και στο ίδιο βαθμό για όλες τις επιχειρήσεις χωρίς να υπάρχει επιλεκτικότητα και χωρίς να δημιουργεί πλεονέκτημα για κάποιες επιχειρήσεις έναντι κάποιων άλλων», όπως εξηγεί.
Τονίζει ιδιαίτερα ότι, η Ευρωπαϊκή επιτροπή εξετάζει το συμβιβάσιμο ή μη των κρατικών ενισχύσεων όχι βάσει των μορφών που μπορεί να λάβουν αλλά βάσει των αποτελεσμάτων τους.
Σημειώνει ότι αυτό που εξετάζεται υπό το φως των κανόνων των κρατικών ενισχύσεων δεν είναι μόνο αν θα εφαρμοστεί η όχι η προτεινόμενη φορολογία, αφού αυτό εξαρτάται από τα ίδια τα κράτη μέλη να αποφασίσουν την κατανομή του φορολογικού βάρους, αλλά σε ποιο βαθμό, με ποιο τρόπο, με ποια μεθοδολογία και γενικά κάτω από ποιες συνθήκες θα εφαρμοστεί αυτή η φορολογία.
Μεθολογία και υπολογισμός φορολογίας
Σημειώνει ακόμα, ότι για να αξιολογηθεί η υπό συζήτηση πρόταση νόμου στα πλαίσια των κανόνων των κρατικών ενισχύσεων, σε συνέχεια των αποφάσεων και των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων, θα πρέπει να είναι δυνατό να δοθούν τεκμηριωμένες απαντήσεις με τα ανάλογα δικαιολογητικά σε σειρά από ερωτήματα.
Αυτά αφορούν το εάν οι προτεινόμενες μεθοδολογίες για υπολογισμό της φορολογίας εξυπηρετούν τον σκοπό και πετυχαίνουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα και αν μειώνεται το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος, αν αυτός είναι ο επιδιωκόμενος στόχος.
Επίσης, μεταξύ άλλων, εάν είναι εφικτό οι προτεινόμενες μεθοδολογίες να εφαρμοστούν για όλα τα καθεστώτα επιχειρήσεων, δηλαδή σε συνεταιρισμούς, εταιρείες κ.α. και για όλα τα μεγέθη επιχειρήσεων, για να είναι το αποτέλεσμα δίκαιο για όλους τους προμηθευτές και παραγωγούς σε κάθε περίπτωση, αλλά ακόμα, αν είναι εφικτό οι προτεινόμενες μεθοδολογίες να εφαρμοστούν για όλες τις μορφές ΑΠΕ.
Στις προϋποθέσεις η δίκαιη κατανομή κερδών
Πέραν από τις ερωτήσεις που θα πρέπει να απαντηθούν ικανοποιητικά, αναφέρει ότι σε κατοπινό στάδιο θα πρέπει να εξεταστεί και να διασφαλιστεί ότι η διανομή των εισοδημάτων από τα «υπερκέρδη» θα γίνει δίκαια, προς όλους τους καταναλωτές, χωρίς διακρίσεις, αφού πρώτα συμφωνηθεί ο τρόπος και ο χρόνος είσπραξης τους.
Επίσης, υποδεικνύει ότι σε περίπτωση που τα έσοδα χρησιμοποιηθούν για μερική αντιστάθμιση των υψηλών λογαριασμών ενέργειας των νοικοκυριών, τότε αυτό θα πρέπει να γίνει με ένα μη επιλεκτικό τρόπο και με μία διαφανή διαδικασία που θα υποστηρίζει όλους τους καταναλωτές.
Τέλος, τονίζει ότι τα ποσά που θα εισπραχθούν θα πρέπει να επιστρέφουν στους πολίτες μέσω μέτρων στήριξης που υλοποιεί η κυβέρνηση με κοινωνικά δίκαιο τρόπο.
Στήριξη νοικοκυριών από τα έσοδα
Η επιστολή διαβιβάστηκε στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, η οποία πριν από δύο εβδομάδες περίπου, άνοιξε την συζήτηση επί της πρότασης του γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ, Στέφανου Στεφάνου, για την φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών παραγωγής και προμήθειας ενέργειας από ΑΠΕ.
Ο κ. Στεφάνου μιλώντας ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής είχε αναφέρει ότι δεν θεωρούν πως με τη φορολόγηση των υπερκερδών ΑΠΕ λύνεται το πρόβλημα με τις υψηλές τιμές της ενέργειας, σημειώνοντας όμως, ότι από τα έσοδα του κράτους που θα προκύψουν από την πρόταση, μπορούν να ενισχυθούν τα νοικοκυριά και συγκεκριμένες ομάδες σε θέματα ενέργειας.
Έφερε ως παράδειγμα ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να προχωρήσει στον τερματισμό της επιβολής ΦΠΑ στον φόρο κατανάλωσης καυσίμων. Ο τερματισμός αυτού του μέτρου επεσήμανε, εκτιμάται ότι θα επιφέρει απώλεια €50-60 εκατ., που αντιστοιχεί περίπου στα έσοδα που θα έχει το κράτος από την πρόταση νόμου που προτείνει το ΑΚΕΛ.
Υπενθυμίζεται ότι κατά της πρότασης έχουν ήδη ταχθεί τα υπουργεία Οικονομικών και Ενέργειας, καθώς και εκπρόσωποι των εταιρειών παραγωγής και προμήθειας ενέργειας από ΑΠΕ, ενώ υπέρ της πρότασης τάχθηκε ο σύνδεσμος Καταναλωτών.
Επισυνάπτεται η επιστολή της εφορου και η πρόταση νόμου
Ο περί Φορολογίας του Εισοδήματος (Τροποποιητικός) (Αρ. 5) Νόμος του 2025 (2)
Πηγή: Stockwatch.com.cy