Ούτε θετική, ούτε αρνητική είναι η αποτίμηση της Άτυπης Διευρυμένης Συνάντησης στη Γενεύη, εκτιμά ο Δρ Ζήνωνας Τζιάρρας, Λέκτορας του Τμήματος Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Ωστόσο, όπως ανέφερε στο ΚΥΠΕ, φαίνεται σταδιακά να εγκαταλείπεται η ΔΔΟ και η διαδικασία να απομακρύνεται από μια συνολική λύση, προς μία διαδικασία εξελικτικής διευθέτησης.
«Ένα ουδέτερο αποτέλεσμα το οποίο δίνει ανάσα στη διαδικασία» χαρακτήρισε τις εξελίξεις που σημειώθηκαν την Τρίτη, σημειώνοντας ότι «αν μπορούμε να βρούμε ένα θετικό είναι ότι δεν υπήρξε κατάρρευση με δραματικές δηλώσεις, κάτι που να βάλει τα μέρη σε ένα νέο γύρο διπλωματικής σύγκρουσης».
Ερωτηθείς για τυχόν προοπτική που δίνεται στη διαδικασία με τον διορισμό Προσωπικού Απεσταλμένου από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, ο δρ Τζιάρρας είπε ότι δεν αναμένει πολλά από τον διορισμό, καθώς ούτε την περασμένη φορά είδαμε κάποιο αποτέλεσμα. «Είναι μια νέα προσπάθεια του ΓΓ να βρει κοινό έδαφος, κάτι το οποίο γνωρίζουμε, όμως, πως δεν υπάρχει». Επομένως, κι αυτό, είπε, συμβάλλει απλώς στην επιβίωση αυτής της διαδικασίας μέχρι να υπάρξει κάποια θετική εξέλιξη.
Σχολιάζοντας αναφορές πηγών από τη Γενεύη που έκαναν λόγο για «θετική εντύπωση» από τις παρεμβάσεις του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν στη συζήτηση κατά την ολομέλεια της άτυπης διευρυμένης συνάντησης στο Παλάτι των Εθνών στην Γενεύη, ο Δρ Τζιάρρας σημείωσε ότι «για κανένα λόγο δεν πρόκειται για αλλαγή στάσης» της Τουρκίας, καθώς δεν υπήρξε καμία μεταβολή ως προς τη θέση των δύο κρατών.
«Αυτό που συνέβη είναι ότι, εξαιτίας της συγκυρίας στην οποία βρισκόμαστε και της προσπάθειας βελτίωσης των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ, κυρίως στον τομέα και της αμυντικής συνεργασίας και της τελωνειακής ένωσης, η Τουρκία χρειάζεται να δείξει μια πιο διαλλακτική προσέγγιση στα πράγματα, για να μπορέσει να εξαργυρώσει μια θετική εικόνα απέναντι στους Ευρωπαίους και όχι μόνο», ανέφερε, προσθέτοντας ότι το ίδιο πράττει και στο θέμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
«Είναι μια ευρύτερη προσέγγιση που προσπαθεί να δείξει την Τουρκία ως μια συνεργάσιμη και εποικοδομητική χώρα στην ευρύτερη περιοχή και νομίζω ότι και στην περίπτωση του Κυπριακού, αυτή είναι η προσέγγιση της Τουρκίας», είπε, σημειώνοντας ότι «θα διατηρήσει αυτή την επικοινωνιακά θετική εικόνα, μέχρι τη στιγμή που θα πάρει αυτά που θέλει από την ΕΕ. Όταν πάρει αυτά που θέλει είναι πολύ πιθανόν να δούμε την αληθινή αντίληψη της Άγκυρας για το θέμα».
Ερωτηθείς αν από αυτή την επαναπροσέγγιση Τουρκίας-ΕΕ μπορεί να προκύψει, τελικά, κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα για την Κύπρο, είπε ότι αυτό θεωρητικά θα μπορούσε να γίνει, αν η Κύπρος μπορούσε να θέσει προϋποθέσεις για τη βελτίωση των ευρωτουρκικών σχέσεων. «Δεν νομίζω ότι παίρνει την Κύπρο σε αυτή τη φάση να ασκήσει τέτοιες πιέσεις, ειδικά όταν μια πλειοψηφία κρατών θέλει να αναβαθμίσει τις σχέσεις του με την Τουρκία και δεν θα ήθελαν να βρουν εμπόδια στον δρόμο τους. Άρα δεν ξέρω αν η σκληρότερη στάση από την Κύπρο θα ευνοούσε την Κύπρο ή αν θα την περιθωριοποιούσε έναντι άλλων ευρωπαϊκών κρατών», είπε.
Ερωτηθείς, κατ’ επέκταση, αν η διασύνδεση Κυπριακού-ευρωτουρκικών παραμένει σε ένα επικοινωνιακό επίπεδο, ο δρ Τζιάρρας είπε ότι «η λογική διασύνδεσης ευρωτουρκικών-Κυπριακού έχει διαβρωθεί σε μεγάλο βαθμό. Θεσμικά υπάρχει, αλλά πολιτικά έχει υποβαθμιστεί αυτή η διασύνδεση».
Κληθείς να σχολιάσει τη θέση του Προέδρου Χριστοδουλίδη ότι είναι έτοιμος να συζητήσει ΜΟΕ και με την τουρκική πλευρά, όπως τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών, για το θέμα των υδρογονανθράκων ή για το υδατικό, είπε ότι «δεν νομίζω να υπάρχει περίπτωση να γίνει» κάτι τέτοιο, καθώς η Τουρκία δεν δέχεται να συνομιλήσει με την Κυπριακή Δημοκρατία ευθέως. «Το βρίσκω δύσκολο μεθοδολογικά να υπάρξει ένας τέτοιος διάλογος», είπε, προσθέτοντας, ακόμα, ότι είναι δύσκολο να υπάρξει συμφωνία σε αυτά τα ζητήματα που άπτονται κεντρικών κεφαλαίων του Κυπριακού.
Όσον αφορά την αξιολόγηση της στάσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανέφερε ότι αυτή ήταν θετική και στάση αρχών, «αλλά δεν νομίζω ότι παίζει κάποιο καθοριστικό ρόλο ως προς τη διαδικασία για το Κυπριακό». Παρόλα αυτά, είπε ότι η ΕΕ λειτουργεί θετικά ως προς την Τουρκία. «Το ότι η ΕΕ ήταν, έστω εμμέσως, μέρος αυτής της διαδικασίας και υπήρξε μία, κατά τα λεγόμενα των συμμετεχόντων και του ΓΓ θετική έκβαση, νομίζω ότι αυτό συνεισφέρει στις προσπάθειες για βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ».
Καταληκτικά, ο δρ Τζιάρρας ανέφερε ότι έχει υποβαθμιστεί το πλαίσιο της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. «Φαίνεται ότι σταδιακά εγκαταλείπεται και ότι μεθοδολογικά η διαδικασία έχει απομακρυνθεί από τη διαδικασία της συνολικής διευθέτησης, προς μία εξελικτική διευθέτηση. Αυτό είναι επικίνδυνο, δεδομένου ότι ακόμα και η εξελικτική προσέγγιση στα πράγματα δεν διασυνδέεται με κάποιο συνολικό πλαίσιο λύσης», είπε.
Άρα, πρόσθεσε, ο κίνδυνος είναι ότι η υφιστάμενη κατάσταση της διχοτόμησης τείνει να κανονικοποιηθεί και να ενισχυθεί.
