Μπορεί η Κύπρος να διαφημίζεται ως νησί του ήλιου, της θάλασσας και της ξεγνοιασιάς, αλλά τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι για πολλούς συμπολίτες μας, η ξεγνοιασιά σταματά εκεί που αρχίζει η σύνταξη. Με ποσοστό 29,6% των ατόμων ηλικίας 50-74 που συνεχίζουν να εργάζονται μετά τη λήψη σύνταξης, η Κύπρος ξεπερνά τον μέσο όρο της ΕΕ, αποδεικνύοντας πως το «σύνταξη σημαίνει τέλος» δεν ισχύει εδώ.
Είναι αξιοσημείωτο ότι στις χώρες της Βαλτικής, η εργασία μετά τη σύνταξη είναι σχεδόν τρόπος ζωής: Εσθονία (54,9%), Λετονία (44,2%) και Λιθουανία (43,7%) μοιάζουν να έχουν αναγάγει το σύνθημα «δουλειά μέχρι να πεθάνουμε» σε εθνικό σπορ. Αντίθετα, στη Ρουμανία, την Ελλάδα και την Ισπανία, τα ποσοστά είναι τόσο χαμηλά που αναρωτιέται κανείς αν έχουν βρει το ελιξίριο της πρώιμης συνταξιοδότησης ή απλά περιμένουν τον επόμενο τυχερό αριθμό στο λαχείο.
Εδώ, όμως, έχουμε μια διαφορετική ιστορία. Το 68,6% όσων συνεχίζουν να εργάζονται στην Κύπρο το κάνουν επειδή δεν έχουν άλλη επιλογή. Οικονομική ανάγκη λέγεται το φαινόμενο, και μάλλον είναι πιο κοινό από όσο θα θέλαμε να παραδεχτούμε. Με το κόστος ζωής να ανεβαίνει και τις συντάξεις να μοιάζουν περισσότερο με χαρτζιλίκι, το γεγονός ότι οι Κύπριοι συνεχίζουν να εργάζονται δεν προκαλεί εντύπωση.
Από την άλλη, μόνο το 19,1% δηλώνει ότι εργάζεται επειδή… τους αρέσει! Αν συγκρίνουμε το ποσοστό αυτό με τη Δανία (61%), όπου οι άνθρωποι δουλεύουν για τη χαρά της δημιουργίας, μοιάζει ότι στην Κύπρο, το «αγαπώ τη δουλειά μου» μεταφράζεται σε «δεν έχω άλλη επιλογή». Ίσως φταίει το ότι εδώ, η αγάπη για τη δουλειά εξαρτάται από το πόσα μηδενικά έχει η επιταγή στο τέλος του μήνα.
Αυτό που κάνει εντύπωση είναι το μικρό ποσοστό Κυπρίων (11,2%) που δηλώνουν ότι συνεχίζουν να εργάζονται για να διατηρήσουν την κοινωνική τους ένταξη. Ίσως επειδή στην Κύπρο, η κοινωνικότητα δεν περνά μέσα από το γραφείο αλλά από την καφετέρια, το σουβλάκι και τις συζητήσεις για το ποδόσφαιρο.
Αντίθετα, η οικονομική αναγκαιότητα βρίσκεται στην κορυφή της λίστας, με την Κύπρο να ξεπερνά ακόμη και τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Το γεγονός αυτό μας υπενθυμίζει ότι η χώρα μας μπορεί να έχει ήλιο και θάλασσα, αλλά στον οικονομικό τομέα, το σενάριο μοιάζει περισσότερο με μόνιμη συννεφιά.
Κι ενώ σε άλλες χώρες, οι λόγοι εργασίας μετά τη σύνταξη περιλαμβάνουν την αγάπη για την παραγωγικότητα, στην Κύπρο, υπάρχει και ένα μικρό 3,5% που συνεχίζει να εργάζεται επειδή… ο σύντροφός τους εξακολουθεί να δουλεύει. Δεν ξέρουμε αν αυτό δείχνει αλληλεγγύη ή απλά φόβο για το τι μπορεί να γίνει αν ο ένας από τους δύο μείνει σπίτι.
Η εργασία μετά τη σύνταξη στην Κύπρο είναι ένα φαινόμενο που συνδυάζει την ανάγκη με το πάθος, αλλά κυρίως την ανάγκη. Ίσως ήρθε η ώρα να ξανασκεφτούμε το πώς υποστηρίζουμε τους συνταξιούχους μας, πριν φτάσουμε να εργαζόμαστε όχι μόνο μέχρι την τελευταία μας πνοή αλλά και πέρα από αυτήν!
